Zwanger en ouder

Vandaag kwam ik in aanraking met een initiatief van Stichting Baby Hope dat ik van harte ondersteun.

Deze stichting zamelt restanten van kraammaterialen in voor kraamprojecten in Afrika, India, Zuid-Amerika en Oost-Europa. Het materiaal uit de kraamdoos wat Nederlandse moeders overhouden worden gebruikt om de hygiëne tijdens bevallingen in deze armere werelddelen te verbeteren, en zo het sterftecijfer onder moeders en pasgeboren baby’s te verkleinen.

Medio 2003 werd de stichting opgericht en is inmiddels uitgegroeid tot een netwerk met maar liefst 291 inzamelingspunten in heel Nederland wat 15 kraamprojecten in 12 landen ondersteunt.

In de praktijk blijkt dat vaak maar een klein deel van het door de zorgverzekeraar ter beschikking gestelde kraampakket wordt gebruikt. In plaats van het restant na de bevalling weg te gooien, kan het dus levens redden van moeders en pasgeborenen.

Meer informatie over deze stichting en de locaties van inzamelingspunten vind je via http://www.stichtingbabyhope.org/.

Volgens een bericht uit het vakblad Medisch Contact blijkt dat door verbetering van de verloskundige zorg, het vanaf heden net zo veilig is om midden in de nacht te bevallen in vergelijking met overdag.

In 2008 werd er door een tweetal gynaecologen namelijk alarm geslagen, omdat de babysterfte in de periode 2000 tot 2004 ziekenhuizen doordeweeks buiten kantoortijden maar liefst 23% hoger lag dan overdag. De belangrijkste oorzaak hiervan was het gebrek aan ervaren personeel in de nacht. De conclusie dat de zorg overdag en midden in de nacht inmiddels vergelijkbaar is, is getrokken op basis van een analyse van de cijfers in de periode 2004 tot 2008. De verbetering van de zorg heeft onder meer te maken met het gegeven dat ziekenhuizen meer verloskundigen hebben aangetrokken en hun veiligheidsbeleid hebben aangescherpt.

Uit een notitie van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) ‘Zorg rondom zwangerschap en geboorte’ blijkt dat dankzij de verbetering van de zorg in Nederland rond de zwangerschap en geboorte de babysterfte sinds 2004 met 23% is afgenomen.

In 2003 had Nederland nog één van de hoogste sterftecijfers in vergelijking met andere Europese landen, jaarlijks overleden er circa 1700 baby’s. Deskundigen adviseerden toen onder anderen dat een bevallende vrouw uiterlijk een kwartier na aankomst in het ziekenhuis geholpen moest worden. Ook werd gepleit voor een betere samenwerking tussen verloskundigen en gynaecologen en de mogelijkheid om dag en nacht specialistische verloskundige zorg in ziekenhuizen beschikbaar te hebben. Volgens het NZa is het aantal baby’s dat voor, tijdens of kort na de geboorte sterft vervolgens de laatste jaren gedaald van ruim 1300 in 2006 tot 996 in 2010.

Hoewel de kosten van zorg volgens de NZa zijn toegenomen, staat hier tegenover dat de geboortezorg beter toegankelijk is geworden en er voor de meeste zwangere vrouwen binnen 45 minuten gespecialiseerde hulp bereikbaar was.

Veel vrouwen die in Nederlands bevallen maken vervolgens gebruik van kraamzorg. Dit is echter minder het geval bij vrouwen van allochtone afkomst dan bij autochtone vrouwen, hoewel het gebruik onder vrouwen van allochtone afkomst wel aan het toenemen is.

In de periode  2010-2011 maakte bijna 96%van de autochtonen moeders na de bevalling gebruik van kraamzorg. Van de vrouwen met een niet-westers allochtone achtergrond maakte een kleiner percentage gebruik van kraamzorg, namelijk 89%. Ook gebruikten niet-westers allochtone vrouwen aanzienlijk minder uren kraamzorg, namelijk 29 ten opzichte van 41,9 uur die autochtone vrouwen gemiddeld afnamen.

Het aandeel vrouwen met een niet-westers allochtone achtergrond dat kraamzorg afnam na de bevalling is wel toegenomen. Waar in de periode 2001 tot 2003 nog slechts 77% van de niet-westers allochtone vrouwen kraamzorg afnamen, ligt dit in de periode 2007 tot 2009 rond de 90%.

Nieuw wetenschappelijk onderzoek, uitgevoerd in Spanje, heeft aangetoond dat de eerste melk die vrouwen na de bevalling produceert, het zogenaamde colostrum, meer dan 700 soorten bacteriën bevat. Dit is veel meer dan initieel gedacht.

Bacteriën die in het colostrum werden gevonden waren bacteriën uit geslachten als Weissella, Staphylococcus, Streptococcus en Lactococcus. In de moedermelk die later na de bevalling, tussen de eerste en zesde maand, wordt geproduceerd werden voornamelijk bacteriën aangetroffen die in de mond leven, zoals Leptotrichia en Prevotella.

Uit het onderzoek blijkt verder dat borstvoeding van vrouwen met overgewicht, vrouwen die tijdens de zwangerschap meer dan gemiddels aanomen en vrouwen die met een keizersnede bevallen (tenzij niet gepland) minder divers is.

Het is overigens nog niet geheel duidelijk welke rol de diversiteit aan bacteriën die de baby door borstvoeding binnenkrijgt, speelt. De vervolgstap van het onderzoek is te achterhalen of de bacteriën het kindje bijvoorbeeld helpen bij het verteren van de melk of, nog belangrijker, bepalend zijn in de ontwikkeling van het immuunsysteem van de baby ter verkleining van de kans op allergieën, astma en autoimmuunziekten,

Omdat behandelingsmogelijkheden de afgelopen jaren fors verbeterd zijn is sinds oktober 2010 de richtlijn ingesteld door neonatologen en gynaecologen om kinderen vanaf 24 weken te behandelen, waartoe tot die tijd in Nederland in weinig ziekenhuizen werd besloten. De richtlijn schrijft voor dat alle baby’s van 24 weken oud nu behandeld worden tenzij ouders het niet willen óf de conditie van het kind heel slecht is.In andere landen werd al intensive care geboden aan baby’s van 24 weken.

De eerste landelijke cijfers na een evaluatie van de richtlijn laat goede resultaten zien. Van de 178 baby’s die in Nederland na circa 24 of 25 weken zwangerschap in 2011 zijn geboren, leeft de helft nog. Het overlevingsresultaat blijkt volgens onderzoek van het AMC vergelijkbaar met dat in andere landen, na behandeling in een couveuse van baby’s van 24 weken oud.

Het belangrijkste is echter hoe gezond de kinderen op lange termijn zijn, wat nog niet bekend is. Veel organen van een baby die na 24 weken wordt geboren in plaats van na de gebruikelijke 40 weken zijn nog onderontwikkeld. Het AMC volgt de kinderen zodoende tot zij 6 jaar oud zijn.

Volgens onderzoekers van de Temple University in Philadelphia is het beter je baby te laten uithuilen wanneer deze ’s nachts begint te huilen, in plaats van dat je als ouder eruit gaat om je baby te troosten.

Deze conclusie trokken zij na onderzoek van het slaapritme van circa 1200 baby’s. Ouders worden geadviseerd hun baby op een vaste tijd naar bed te brengen en ze zo te leren om zelf in slaap te vallen. Wanneer ouders leren de drang om altijd te reageren op de baby die wakker wordt te weerstaan  leren baby’s zichzelf te troosten en weer in slaap te vallen. Volgens de onderzoekers is dit een belangrijke voorwaarde dat een baby een goed slaapritme krijgt.

In Nederland werden in 2012 circa 176.000 kinderen geboren, waarvan zo’n 86.000 meisjes en meer dan 90.000 jongens. Uit een bericht van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) blijkt dat van die pasgeborenen de meeste kinderen de namen Daan en Emma kregen. Deze namen zijn voor het tweede jaar op rij het poulairst.

De top 5 van jongensnamen wordt na Daan gevuld met de namen Bram Sem, Lucas en Milan. Voor de top 5 van meisjesnamen geldt na Emma, als meest populaire namen Sophie, Julia, Anna en Lisa. Nieuwe jongensnamen in de top 20 zijn Noah en Max, nieuwe meisjesnamen in de top 20 zijn Fenna en Mila.

Verder zijn er in 2012 ook veel bijzonder namen vergeven. Opvallende meisjesnamen zijn bijvoorbeeld Peace, Psyche, Sharia, Tram, Zwanette, Lief, Stoffelina, Wijntje, Weintje, Rehab, Pepper, Princess en Sappho. Opvallende jongensnamen zijn: Dimmer, Adem, Engel, Adolf, Arafat, Prayer, Polycarp, Eros, Beckham, Huik en Osama.

Artsennet meldt dat naar aanleiding van een inventarisatie van de Stichting Kind en Ziekenhuis is gebleken dat maar liefst in een derde van de Nederlandse ziekenhuizen vrouwen nog niet altijd pijnloos kunnen bevallen.

Een woordvoerder van de stichting geeft aan dat gynaecologen niet altijd gehoor geven aan een verzoek van een vrouw om een ruggenprik. Volgens de sinds 2008 geldende landelijke richtlijn ‘Pijnbehandeling tijdens de bevalling’ zou dit echter geen punt van discussie mogen zijn. Wel blijkt dat pijnbestrijding in alle ziekenhuizen te allen tijde wordt aangeboden.

Volgens de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie is verdoving in sommoge gevallen medisch niet verantwoord, bijvoorbeeld omdat de bevalling al in een ver gevorderd stadium is. Is de veiligheid van de moeder en het kinder echter gewaarborgd, dan zou een verzoek van een vrouw om pijnstilling een goede indicatie moeten zijn voor pijnbestrijdijng.

De meeste vrouwen hebben de wens te bevallen zonder dat zij inscheuren of een knip krijgen. Hoewel niet wetenschappelijk bewezen, kan het regelmatig masseren van het perineum voorafgaand aan de bevalling helpen bij het soepel en elastisch maken hiervan ter voorkoming hiervan.

Het perineum is het gebied tussen de vagina en de anus. Met de massage zou je vanaf 34 weken zwangerschap kunnen starten, zo’n drie tot vier keer per week, gedurende de vijf tot tien minuten. Voorafgaand aan de massage is het verstandig om eerst naar het toilet te gaan en eventueel een bad te nemen om de doorbloeding te stimuleren en het weefsel zacht te maken.

Voor de massage gebruikt je een redelijke hoeveelheid olie die specifiek bedoeld is voor perineummassage (verkrijgbaar bij de drogist) op je duim of vinger. Vervolgens breng je je duim of vinger drie tot vier centimeter in je schede (vagina) en masseer je de wand ritmisch en met lichte druk. Hierbij volg je de wijzers van de klok van de 3 via de 6 naar de 9 en weer terug. De massage van de schede heeft als doel het weefsel en de omliggende spieren uit te rekken. Masseren doe je totdat het weefsel een beetje gaat kriebelen. Hierna masser je het perineum voorzichtig tussen je duim en middelvinger.

Bij vragen m.b.t. de massage van perineum en vagina wordt geadviseerd contact op te nemen met je verloskundige.